Dilli Ram Dulal

बासुदेव बलवन्त फड्के -प्रियादर्शी दत्त सन् 1870 को मध्यतिर एकजना 30 वर्षीय उज्यालो अनुहारको रूप रङ र हेर्दा सुन्दर देखिने व्यक्ति जसलाई पुणेको गल्लीमा हातमा थाल चम्ची लिएर हिँडेको देखिन्थ्यो। चम्चीले थाल बजाउँदै उनी आफ्नो आगामी सम्बोधनबारे घोषणा गरिरहेका हुन्थे ‘आज बेलुकी सबै सानिवारवाडा मैदानमा आउनु पर्छ, हाम्रो देशमुक्त हुनुपर्छ, अंग्रेजहरूलाई बाहिर निकाल्नै पर्छ यसका लागि के गर्नुपर्छ त्यो उपाय मसित छ। ती उपायहरू सबै म आफ्नो  भाषणमा बताउने छु।’ यो भन्ने व्यक्ति हुन् बासुदेव बलवन्त फड्के जो पुणेस्थित सैन्य वित्त कार्यालयमा एकजना कर्मचारीका रूपमा सेवारत थिए। 4 नोभेम्बर 1845 मा ठाने जिल्लाको सिरडोनमा जन्मेका फड्केको परिवार कोणकणको एउटा गाउँबाट रहेको थियो। उनी बम्बई युनिभर्सिटीबाट स्नातक गर्ने प्रथम विद्यार्थीहरूको समूह मध्ये एकजना थिए। उनले ग्रान्ट मेडिकल कलेज र मुम्बईको कमिशार परीक्षण कार्यालयमा काम गरेपछि 1865 मा पुणे गएका थिए। उनी एकजना पारिवारिक जीवन भएका व्यक्ति थिए। त्यस समय पारिवारिक व्यक्तिले सरकारप्रति असन्तोषको भावनालाई लिएर उभिनु लगभग असम्भव नै थियो। तर उनले वास्तवमा

भारतकी ‘ अग्निपुत्री ‘ या ‘ मिसाइल-वुमन अव् इंडिया ‘ को रूपमा परिचित – डा.टेस्सी थोमसलाई थोरै मात्र चिन्ने गर्छन। किनभने यीनले आफ्नो अहिलेसम्मको सम्पूर्ण जीवन भारतको अग्नि मिसाइललाई अनेक उन्नत एवं परिष्कृत संस्करणका लागि अनुसन्धान गरेर यसलाई विकसित गर्नुमा नै समय बिताएकी छन्।  भारतको 3500 किलो मीटर सम्म लक्ष्य साध्ने अग्नि- 4 मिसाइलको सफल परीक्षणपछिदेखि नै रक्षा अनुसन्धान एवं विकास संगठन अर्थात {DRDO} की यी महिला वैज्ञानिक डा. टेस्सी थोमसलाई अग्नि पुत्रीको नामले सम्बोधन गर्न थालिएको हो। जस्तो प्रकारले डा.ए.पीजे अब्दुल कलामलाई भारतका मिसाइल-मेन भनिन्छ , किन कि उनले आफ्नो सम्पूर्ण जीवन देशको मिसाइल कार्यक्रम अंतर्गत- पृथ्वी , आकाश , अग्नि , नाग , धनुष , त्रिशूल र ब्रहमोस जस्ता मिसाइलको अनुसन्धान र विकासमा समर्पित गरेका थिए। उसै गरी डा. टेस्सी थोमसका लागि पनि अग्निपुत्रीको नाम एकदमै उपयुक्त छ , किन भने यीनले यीनै मिसाइल परियोजनामा अग्नि मिसाइलका लगभग सबै संस्करणलाई जन्म दिएकी छन्। उनी डा.अब्दुल कलामलाई आफ्नो गुरु मान्छिन , जो भारतका मिसाइल कार्यक्रम र परियोजनाका जनक हुन। विश्वले डा.

फर्जी ई-मेल, फोन र एसएमएसप्रति  देशका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले सतर्क गराएका छन्। 31 जुलाईको दिन प्रधानमन्त्रीले आकाशवाणीमार्फत आफ्नो मनकी बातमा जनतालाई सम्बोधन गर्दै  विशेष फर्जी मेल र एसएमएसदेखि बाँच्ने सल्लाह दिएका छन्। हुन त प्रधानमन्त्रीले ओलम्पिकका खेलाडीलाई शुभकामना दिनसितै स्वास्थ्य र विज्ञानमा नवोन्मेशीको विषयमा पनि सम्बोधन गरेका छन्। फर्जी मेल, एसएमएस तथा फोनले देशका लाखौं जनताबाट अरबौं रूपियाँ लुटिरहेको छ। यो महालुटलाई  नियन्त्रण गर्न देशका लागि धेरै कठिन भएको छ। देशमा यस प्रकारको अपराधलाई नियन्त्रण गर्ने कुनै तकनिकी व्यवस्था सम्भव नभएको कारण पनि यो देशकै निम्ति चुनौतीपूर्ण भएको छ। यस सन्दर्भमा भारतीय रिजर्भ ब्याङ्क (आरबीआइ) र अन्य ब्याङ्कहरूले पनि हात उठाएका छन्। हुन त आरबीआइ तथा अन्य ब्याङ्कहरूले यस विषयमा आफ्ना ग्राहकहरूलाई निरन्तर सतर्क गराउँदै आएको छ। प्रिन्ट तथा इलेक्ट्रोनिक मीडियाहरूमा पनि धेरै सतर्क गराउने विज्ञापनहरूको प्रचार प्रसार भइरहेको छ। तर पनि देशले यो समस्यादेखि छुटकारा पाउन सकेको छैन। फर्जी मेलमा विशेष लटरी फसेको र त्यो रकम पाउनका लागि आबकारी तथ

पश्‍चिम सिक्किमको मानेबुङ देन्ताम निर्वाचन क्षेत्रअन्तर्गत पर्ने दाथोङ गाउँ निवासी नन्दकुमार राईको पहिलो कविता सङ्ग्रह हो-प्रतीक्षा सङ्लो संसारको। यस कविता सङ्ग्रहलाई कवि नन्दकुमार राईले त्यो वर्गलाई समर्पित गरेका छन्, जुन वर्गले शोषण, उत्पीडन तथा अन्यायमा डुबेर आफ्नो अमूल्य जीवनको अस्तित्व खोज्न सकिरहेको छैन। शोषण, उत्पीडन तथा अन्यायको चक्रव्यूह तोडदै आफ्नो अस्तित्वको निम्ति जाग्नुपर्ने आह्वान गर्दै कवि नन्दकुमार राईले आफ्नो पहिलो कृति पनि त्यही वर्गलाई नै समर्पण गरेका छन्, जुन वर्गलाई सर्वहरा वर्ग भन्दछौं। जबसम्म समानतामूलक समाजको निर्माण हुँदैन तबसम्म समाजको कुनै न कुनै पाटो अन्धकारमै रहन्छ भन्ने धरातलीय यथार्थलाई उजागर गर्दै कविले सङ्लो संसार निर्माणको परिकल्पना गरेका छन्। वर्गभेदरहित संसार निर्माण गर्नुपर्ने आग्रहपूर्ण परिकल्पनालाई कवि नन्दकुमारका कविताहरूको मूल स्वर अथवा भावभूमि मान्न सकिन्छ। विभिन्न प्रकारका विसङ्गति तथा विकृतिहरू हटाएर सङ्गतिपूर्ण र गतिशील संसार निर्माण गर्नुपर्ने कविको आह्वान छ। यस दृष्टिकोणबाट हेर्दा यस कविता सङ्ग्रहको नाम-‘प्रतीक्षा सङ्लो संसारको’ सान्दर्भ