स्वच्छतामा सिक्किम रोल मोडल

स्वच्छतामा सिक्किम रोल मोडल
स्वच्छताको क्षेत्रमा सिक्किमले प्राप्त गरेको सफलता अहिले राष्ट्रिय स्तरमा चर्चाको विषय भएको छ। हालै राष्ट्रिय टेलिभिजनमा सिक्किमको स्वच्छतालाई देशका निम्ति रोल मोडल बताइएको कुराले सिक्किमलाई  यस क्षेत्रमा धेरै हौसला प्राप्त भएको छ। सिक्किमले वर्ष 2008-मा नै पहिलो निर्मल राज्यको पुरस्कार प्राप्त गरिसकेको छ। यद्यपि, यस पछि पनि क्रमश निर्मल राज्यको गरिमालाई कायम राख्न सिक्किमले गरेका कार्यहरू राष्ट्र कै निम्ति अनुकरणीय भएको कुरा अहिले आएर राष्ट्रिय स्तरबाट स्वीकृति प्राप्त हुनु सिक्किमको निम्ति गौरवको विषय हो। विशेषगरी सार्वजनिक स्थलमा धुम्रपान निषेध, सार्वजनिक स्थलमा थुक्न नपाउने, प्लास्टिक वा पोलिथिन ब्याग प्रयोगमा निषेध, ट्याक्सीमा मोबाइल कुडादानको प्रयोग आदि विषयले राष्ट्रिय स्तरमा प्रंशसा प्राप्त गरेको छ। 
यसरी नै स्कूल स्तरमा पर्यावरण सम्बन्धित विषयलाई पाठ्यक्रममा अनिवार्य गर्नु, पर्यावरण संरक्षणका निम्ति स्मृति वन, पटेका पट्काउन निषेध गर्नु, पृथ्वीका निम्ति 10 मिनट आदि विषय पनि देशका निम्ति अनुकरणीय भएको छ। महत्वपूर्ण कुरा के छ भने, सिक्किमले शुरू गरेका धेरै विषयहरू अन्य राज्य वा देशकै निम्ति अनुकरणीय भए तापनि राष्ट्रिय स्तरमा यसले चर्चा नपाउने हुँदा सानो राज्यले गरेको कार्य साधारण लाग्ने गर्दथ्यो। यद्यपि, केन्द्र सरकारले स्वच्छ भारत अभियान शुरू गरेपछि अनि राष्ट्रिय स्तरका मीडियाले सिक्किम जस्तो सानो राज्यमा गरेको अध्ययनपछि सानो राज्यमा गरिएको कार्य राष्ट्र कै निम्ति अनुकरणीय छ भन्ने कुरा अहिले प्रचारमा आएको छ।
अर्को महत्त्वपूर्ण विषय के छ भने स्वच्छता बाहेक यस्ता अन्य धेरै विषयहरू छन् जसले सिक्किमलाई राष्ट्रमा प्रशंसनीय बनाउनेछ। ग्रामीण क्षेत्रमा गरीब परिवारका निम्ति निर्माण गरिने घर, जलस्रोतहरूको संरक्षण गर्ने कार्य, शिक्षण क्षेत्रमा विस्तार गरिएका निशुल्क शिक्षाको व्यवस्था, कृषिलाई टिकाउ र मूल्यवान अनि सम्मानित पेशाका रूपमा विकसित गर्ने नीति, ग्रामीण पर्यटन र तीर्थ पर्यटनको विकासको क्षेत्रमा शुरू गरिएका कार्यक्रमहरू, स्वास्थ्य क्षेत्रमा शुरू गरिएको क्याच कार्यक्रम आदि धेरै उदाहरणहरू छन्। यी विषयमा पनि आगामी दिनमा सिक्किमले चर्चा पाउने छ।  अवश्य नै राष्ट्रिय स्तरका मीडियामा यी विषयले चर्चा पाउने नै छ। सिक्किमले अहिले स्वच्छताको क्षेत्रमा जुन चर्चा र सम्मान प्राप्त गरेको छ त्यसलाई बचाइ राख्नु राज्यको निम्ति एउटा चुनौती भएको छ। सिक्किमले प्राप्त गरेको गरिमालाई बचाई राख्न प्रत्येक नागारिकले दायित्व लिनुपर्ने पनि उत्तिकै आवश्यकताको विषय भएको छ।

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

भीम दाहालको उपन्यास ‘अभीष्टको खोज’- कृतिपरक अध्ययन- नवीन पौड्याल

1. आमुख नेपाली साहित्यमा सिक्किमका भीम दाहालको नाम पनि सुरक्षित छ। साहित्य क्षेत्रमा उनी कवि, कथाकार र उपन्यासकारका रूपमा परिचित छन् भने राजनैतिक क्षेत्रमा पनि देखापरेका हुन्। तर उनी साहित्यिक व्यक्तित्वका रूपमा नै बढी चर्चित छन्। हालसम्म उनका उपन्यास: ‘अभीष्टको खोज’ (सन् 1992), ‘द्रोह’ (सन् 2002), ‘विद्रोह’ (सन् 2005)। कथा सङ्ग्रह: ‘मेरो मनको साइनो तिम्रो मनलाई’ (सन् 1992)। कविता सङ्ग्रह: ‘समृद्ध व्यथा: कङ्गाल अभिव्यक्ति’ (सन् 1997), ‘रगतको हस्ताक्षर’ (सन् 2000)। विविध: ‘विचार, क्रान्ति र परिवर्तन’। भीम दाहालको जन्म सन् 1954 नोभेम्बर 29 मा पश्चिम सिक्किमको टिम्बुरबुङ बस्ती भन्ने ठाउँमा भएको हो। यिनले बी.ए. अनर्स सम्मको शिक्षा हासिल गरेका छन् भने पत्रकारितामा पिजी गरेका छन्। सिक्किम विधान सभामा केही समय अनुवादक भएर काम गरेका दाहाल सिक्किम हेराल्डको सहसम्पादक, जिल्ला सूचना अधिकृत हुँदै सिक्किम हेराल्डको सम्पादक पनि भएका हुन्। उनी राजनैतिक क्षेत्रमा पनि देखा पर्छन्। उनी सिक्किमको एक मात्र लोकसभाका तीनपटकसम्म सांसद बनेका हुन्।  2. भीम दाहालको औपन्यासिक प्रवृत्तिको संक्षिप्त अध्ययन
Read more

मौरी पालन- अनुवाद

मौरी पालन प्राचिनकाल देखि नै मानिसले पशु उत्पादको प्रयोग गर्न शुरु गरेका हुन्। पशु उत्पादनको प्रयोग गर्दा मानिसले पशुको जीवन मूल्य समेत प्रयोग गरेका छन्। मौरीको मह मानव सभ्यताको प्रगैतिहासिक समयदेखि नै मानिसले प्रयोग गर्न शुरु गरेका हुन्। यी कुराहरू हाम्रो धर्म ग्रन्थहरू जस्तै वेद, पुराण, रामायण, महाभारत र चारकसंहितामा पनि उल्लेख गरिएको छ। केही विदेशी यात्री जस्तै फाहिन र वेनसनले पनि महलाई औषधीको रूपमा प्रयोग गरिएको विषयलाई चर्चा गरेका छन्। मानिसहरूले मौरीको मह औषधी हुन्छ भन्ने कुरामा धेरै निर्भर रहेको र अति नै आवश्यक पोषण आहार तत्वको रूपमा स्वीकारेको पाउँछौं।  मौरीको अतिनै विकसित सामाजिक सङ्गठनको स्थापना मानव जातिको उत्पति हुनभन्दा अघि नै भएको हो। मौरीले हामीलाई काम-काम अनि सहकार्यसहित कामको शिक्षा दिँदछ। हामी सहजै मौरीको अथक परिश्रमबारे विचार गर्न सक्छौं। एक पावा मह बनाउनका निम्ति एउटा मौरी हाम्रो पृथ्विको परिधिभन्दा दोब्बर यात्रा गर्ने गर्दछ। शुरुमा मौरीको मह निकाल्ने तरिका एकदमै कच्चा किसिमको रहेको थियो। तर सन् 1991 मा लङस्ट्रोटले कृतिम चाका अविस्कार गरेपछि मौरीको मह निकाल्ने
Read more